Bazı reklamlar kulağınıza fısıldar… Bazı reklamların sesi yoktur ama konuşur… Bazı reklamlar görmek istemeseniz de kendisini gösterir. Reklamlardan genellikle kaçılır. TV’de reklam çıktığında hemen değiştirme, dergide reklam gördüğümüzde hızlıca geçme gibi eylemler günlük yaşantımızda oldukça sıradan eylemlerdir. Fakat reklamların bazılarını ise geçemezsiniz. Normal baktığınızdan daha dikkatli bakar daha dikkatli odaklanırsınız. Çünkü reklam sizi yakalamıştır. Reklamcılıkta görme duyusu önemlidir, bu sayede algılamak kolaylaşır çünkü algılamalarının yüzde 75’i görsel olarak gerçekleşir. Duymanın algımızdaki payı yüzde 13 ve diğer duyularımızın ise algıdaki payı yüzde 12’dir.

Bugün reklam çalışmalarının hemen hemen hepsiyse görsel algıya yöneliktir. Mesajların bu kadar çok görselle verilmek istenildiği bir ortamda ise ayırt edilebilmek ve algılanabilmek hiçte kolay değildir. Özellikle bugünün dünyasında hergün çok fazla görsel reklam tahribatına maruz kalan zihnimiz bir süre sonra bir çok reklama karşı ise körlük ortaya çıkar. Burada fark yaratmak için ise reklamın sade, öz, anlaşılır ve vurucu olması gerekir. Bu etkiyi yaratan en etkili reklam yöntemlerinden bir tanesi ise “Şok Reklamcılık” olarak adlandırılan reklam türüdür. İngilizcede Shock ve Adversiting kelimelerin birleşiminden oluşan shockversiting kavramı pazarlamada ortaya çıkmış ve daha çok reklamcılık alanında kullanılan bir kavram. Şok reklamcılık (Shockvertising) terimi pazarlamanın farklı araçlarını kullanarak tüketicide şok etkisi yaratmayı hedefliyor.

Şok edici bir deneyim yaşamak üzerine kurgulanan bu tarzda en önemli olan kısım ise “Radikal” bir bakış açısıdır. Bu reklam türünde daha çok dinsel tabular, cinsel referanslar, toplumsal sorunlar, politik ayrışmalar, uygun olmayan eylemler gibi farklı ve radikal konular daha çok ilham kaynağı olabiliyor. Şok edici reklamlar en önemli özelliği ise algıyı marka, reklam gibi kaygılardan önce bir mesajın üzerinde toplaması ve kişiyi düşünme eylemine sevk etmesi. sevk etme süreci ise genel olarak reklamların rahatsız ediciliğinden kaynaklanıyor. Aynı zamanda bu reklamlara odaklanmanın güçlü olması sonucunda bir süre sonra markada zihne güçlü bir şekilde giriyor.

Şok reklamcılıkta kullanılan görsel mimarı çatı standartların dışında hem agresif ve hem de bütünsel bir yapıya sahiptir. Görseller “radikal” duruşlarıyla varlıklarını bir yandan daha anlamlı kılabilirken bir yandan da ters etki yaratabiliyor. Özellikle toplumsal algılar mesajların her hedef kitlede çok farklı yorumlanması riskini ortaya çıkarıyor. Şok reklamlar local olarak da yayınlansa viral etkisi güçlü olduğundan dolayı local olarak kalması mümkün olmuyor. O yüzden bu riski almadan önce markaların bu reklam türüyle olan bütünleşmelerini derinlemesine incelemelerinde yarar var.

Bu reklam türünde dünyada akla gelen ilk marka United Colors of Benetton. Marka reklamlarında kullandığı aykırı mesajlarla şok edici reklam türünün sürdürülebilir düzeyde (her türlü tepkilere rağmen) uygulayabilen ender markalardan. Markanın bu tarzı markayı çok daha görünür ve bilinir kılıyor dersek sanırım yanlış bir ifade kullanmış olmayız. Benotton şok edici reklam türünü marka kimliği ile nasıl bütünleştirdiğine her sene farklı şekilde tanık oluyoruz. Marka reklamda hiçbir şekilde görünme kaygısı gütmeden sadece logosunun standart bir şekilde kullanmasıyla yetiniyor.

Günlük hayatta karşılaştığımız bu tür reklamlar (Şok Reklamcılık gibi) bizlere farklı dayanak noktaları yaratır. Bu dayanak noktaları ise algımızın gelişmesine sebep olur. Dayanak noktaları aynı zamanda bu reklamlar çoğu zaman da odak noktası olabilir.  Odak noktası ise bir markanın reklamlarda hedeflediği en nihai sonuçlardan bir tanesidir.

ÖRNEKLER